Yargı paketinin anahtarı işte bu ibare: “Makul şüpheli”. Tek başına karşılaşsanız belki makul bir şüphe duymazsınız; ancak bu ibare CMK’da yer alan “somut delile dayalı kuvvetli şüphe” ifadesinin yerine yerleştirildiği için fazlasıyla endişe etmeniz gerekiyor.

Alelade soyut bir delil bile değil “somut delil”e dayalı “kuvvetli” şüphe, yerini “makul” şüpheye bırakacak. “Makul” yani akla uygun şüphenin sınırını kimse çizemez. “Dün gece rüyamda gördüm” gerekçesi bile, her gün astroloji falı ile güne başlayanlara, rüya tabir ettirenlere “makul” gelecektir. “Yüzünden melanet akıyor” diye, mide krampları geçiren biri de makul şüpheliler arasına girecektir. Dikkat ederseniz “makul” olan herkesin şüpheli olması; ancak tek tek şüpheyi tamamen giderenler temize çıkabilir. “Makul şüpheli” bir suç için peşinen herkesi şüpheli hale getirmeyi, sonra akıl yürüterek yapılacak bir eleme ile sonuca varmayı gerektiriyor. “Aksi ispatlanana kadar herkesin masum olduğu” prensibini, yani “masumiyet karinesi”ni peşinen geçersiz kılıyor. “Somut delil” ve “kuvvetli şüphe” ise mutlaka aksini ispatlamayı gerektiriyor. Bu tür önemli deyimleri mefhum-ı muhalifinden çıkartabilirsiniz. “Somut delil” ve “kuvvetli şüphe” olmadan bir kimseye “şüpheli” muamelesi yapabileceğiniz her durum “makul şüphe”ye giriyor. Kısaca her defasında 77 milyonun “makul şüpheli” olduğu bir durum; buyurun suçsuz olduğunuzu ispatlayın ve “makul şüpheliler” listesinden çıkartsınlar sizi.

70’li yıllarda polis sorguları bu mantıkla yapılırdı. Bir olay olduğunda polis önüne geleni kapar, sonra sorguya alırdı. “Ben hiçbir şey yapmadım” diyene, “seni cami önünden mi aldılar lan!” diye çıkışır ve “mutlaka bir suçun vardır, anlat bakalım” diye devam ederlerdi. Bu sorular 24 voltluk manyeto altında veya Filistin askısında sorulunca “makul şüpheli” olmak, birden çok derin anlamlar kazanırdı.

Kime göre makul? Olmayan bir ölçüyü kim koyacak? Kime karşı koyacak?

Türkiye’nin etrafı yangın yeri iken, evimizin içinde barış ve huzur bulamayacağımız ortada. PKK her yeri ateşe vereceğini söylüyor. Eylem kapasitesini defalarca kanıtladığı için “makul şüpheli”nin gerekçesi olarak sunuluyor. Ancak PKK’nın “makul şüpheli” değil, düpedüz “somut delile dayalı kuvvetli şüpheli” olarak görülmesine bile gerek yok. O eylemlerine sahip çıkıyor, suçlarını resmî açıklamalarla ilan ediyor. PKK ile baş etmek için “makul şüphe”ye değil, siyasî kararlılığa ve genel tedbirlere ihtiyaç var. Türkiye terör belasını, insan haklarına saygılı bir devlet düzenine geçerek kontrol altına aldı. Bu ülkenin vatandaşları, hukuk düzeni içinde haklarını arayacaklarını ve elde edeceklerini gördükleri için terör marjinalleşti. Şimdi herkesi “makul şüpheli” haline getirdiğiniz zaman bu ülkede zorla kurulan barış iklimini sürdürmek imkânsız hale gelecek. Tecrübe ederek öğrendik: Kamu düzenini tesis etmek halkın rızasını kazanmakla mümkün. Halkın rızası ise ancak keyfilikten uzaklaşınca, devlete yöneliyor.

“Makul şüpheli”, keyfî bir düzen tesisi arayışından ibaret. Üstelik “somut delillere dayalı kuvvetli şüpheliler”e de paçayı sıyırma imkânı sunuyor. Türkiye’de “somut deliller”e ve “kuvvetli şüphe”ye rağmen yürümeyen, yürütülemeyen soruşturmalar yok mu? Olağan şüpheliler, önce yargıyı kilitleyerek bu soruşturmaları engellediler. Şimdi herkesi “makul şüpheli” hale getirerek, kendilerini temize çıkartmaya çalışıyorlar.

“Makul şüpheli”, “olağan şüpheli”nin bir kaçış planı gibi duruyor. Peşinen bütün toplum “makul şüpheli” haline gelince, otomatik olarak serencamını merak ettiğimiz “somut delillere dayalı kuvvetli şüphe”nin peşine düşemeyeceğiz. O kadar somut delil, bir anda kaybolacak.

Yargı paketi, suç ve suçluyla mücadelenin değil keyfî bir yönetime geçişin işareti. Ne zararını gördünüz ki, sekiz ay önceki düzenlemeyi kaldırıyorsunuz? Üstelik Meclis’e dışarıdan “makul şüpheliler”den gelen “keyfî” bir müdahale iken.

Neyse ki gerçekleşmesi pek mümkün değil.